سفارش تبلیغ
صبا ویژن

اَهورامَزدا

اهورامزدا خدای اشو زرتشت نماد خردمندی است. هستی را بر دانایی و مهر آفرید. او بزرگترین نیروئیست که هستی را بر هنجار و قانون ابدی نظم داده و به گردش درآورده است. برای آنکه آدمی آن بزرگترین نیرو را بشناسد و بیندیشد، شش فروزه و صفت او را اشا، ) « نشان داده است: راستی، اندیشه نیک، نیرومندی، پرهیزگاری، رسایی، جاودانی وهومن، خشترا، آرمئیتی، هئوروتات، اَمرِتات) این صفات را امشاسپندان، پاکان جاویدان و نامردنی مینامند که از ذات اهورامزدا سرچشمه میگیرند و با او همبسته و یکی هستند.

خدا در لغت نامه دهخدا
معنی کلمه خدا در لغت نامه دهخدا

به نظر من واژه "یزد، ایزد، یزدان یا ایزدان" برای تجزیه و تحلیل از واژه "خدا" جالب تر است. اما در زیر به هر به هر دوی آنها اشاره ای می کنم.

خدا در فارسی به معنی نام ذات باری تعالی در آمده است و امروزه آن را با اله و یا الله یکی می دانیم.
خدا در زبان پهلوی xvatây، در پهلوی اشکانی xvatâdh، در پازند xvadâi و بعضی از زبان شناسان این واژه را از xvadhâya و یا hudhâya اوستایی دانسته اند. نولدکه به این توضیح شک داشت و خدای فارسی و خواتای پهلوی را از xwatâya یا xwatâdha دانسته که در سانسکریت svatas+âyu (به معنی "از خود زنده" است) و یا از واژه ی svatas+âdi (از خود آغاز کرده) می داند.
در پهلوی و پازند "خواتای" به معنی "شاه" آمده و "خواتای نامه" به "شاهنامه" ترجمه شده است.
بعضی خدا را به معنی "خود" و صیغه ی امرِ "آ" (بیا) آورده اند که حالت اسم فاعل پیدا می کند...

تو نزادی و دیگران زادند
تو خدایی و دیگران بادند
نظامی

نه افضلم تو خوانده ای به بزم خود نشانده ای
کنون ز پیش رانده ای تو دانی و خدای تو
خاقانی

سرتان را با این توضیحات خسته کننده درد نمی آورم، اما شاید توضیحات در مورد واژه و یا اصطلاح "ایزد" جریان را واضح تر کند:

همه می دانیم که در فرهنگ های پیش از خودمان خدایان بسیاری وجود داشتند. اما با گسترش و پذیرش ادیانِ مکتوبِ یگانه و یکتا پرست، اصطلاح های "چند خدایی" نیز به "یک خدایی" تغییر شکل داد.

"ایزد" در اوستا "ایزته" و در سانسکریت "یجته"، صفتی است که از ریشه "یز" به معنی پرستیدن و ستودن بوده و در خور ستایشِ فرشتگانی است که در رتبه امشاسپندان اطلاق می شده قرار دارند.
این واژه در پهلوی "یزد" و در فارسی "ایزد" شده است. اما در فارسی به معنی فرشته نیست. چون خدایان یگانه فرشته های خود را خودشان انتخاب می کنند. اما در جهان بینی ادیان ایرانی و بسیاری از ادیان دیگر، آسمان پر از فرشتگان است.

اهورامزدا نیز همین مشکل را داشت تا مقبولیت خود را به عنوان تنها خدای هستی ابقاء کند، اما او نیز نتوانست فرشتگان و خدایان پیشین را یکباره از میان بردارد و به همین دلیل نام های موجودات و خدایان متعددی در اوستا باقی مانده است. از جمله فروشی ها، امشاسپندان، آناهیتا، میترا و ...
... و سر انجام، اهورامزدا در سرِ ایزدان مینوی و زرتشت در سرِ ایزدان دنیوی قرار گرفت.

لفظ "ایزدان" و یا "یزدان" جمع "یزد" است اما در پهلوی و فارسی بصورت مفرد در آمده و به معنی خدا به کار می رود.

ایزد ما این جهان نز پی جور آفرید
نز پی ظلم و فساد نز پی کین و نقم
منوچهری

ایزد نیافرید هنوز آن دل
کاندر جهان در آمد و خرم شد
خاقانی

چو پروردگارش چنان آفرید
تو بر بند یزدان نیابی کلید


[ یادداشت ثابت - یکشنبه 92/4/31 ] [ 3:11 عصر ] [ دارا شریف ]

نظر

<< مطالب جدیدتر :: مطالب قدیمی‌تر >>

مجله اینترنتی دانستنی ها ، عکس عاشقانه جدید ، اس ام اس های عاشقانه